Subiektywna interpretacja nowej ekranizacji Diuny

Subiektywna interpretacja nowej ekranizacji Diuny.

Ekranizacja jest dość wierna wobec książkowego pierwowzoru, jednak warto zwrócić uwagę na kilka szczegółów, którymi się wyraźnie różni, gdyż wydają się być znaczące. Przede wszystkim wielkim zaskoczeniem jest obsadzenie w roli planetarnego ekologa, Lieta Kynesa, czarnoskórej aktorki. Zmiana „rudego blondyna o rzadkiej brodzie i krzaczastych brwiach” w czarną kobietę nie jest przypadkiem. To efekt wymogów narzuconych przez Akademię Sztuki i Wiedzy Filmowej (ci co rozdają Oskary), wśród których znajdujemy m.in. obsadzanie przynajmniej jednej roli pierwszoplanowej i minimum 30% drugoplanowych przedstawicielami tzw. mniejszości (włącznie z kobietami, stanowiącymi mniejszość jako 51% populacji). Lady Jessika była wystarczająca dla molocha poprawności politycznej jako jedna z ról pierwszoplanowych, ale reżyser musiał dokonać zamiany niektórych postaci drugoplanowych, żeby osiągnąć pożądane 30%. Za jednym zamachem postanowił uzyskać kryteria i rasowe i płciowe. Jednak tutaj potrzebna jest mądrość, by odczytać ukryty przez twórców przekaz.

Pani doktora Kynes zostaje ośmieszona przez polecenie zagrania sceny poprawiania filtfraków księcia Leto i jego syna, które są skonstruowane na potrzeby filmu tak, że nie ma co w nich regulować. Nie ma nawet wiązań pustynnych butów, które doktora chwali u Paula. Scena wygląda dość karykaturalnie, choć film jako całość ma dość dobrze dopracowane szczegóły. Następnie po krótkim wątku wspólnej ucieczki przed harkoneńskimi siepaczami, reżyser skazuje czarną doktorę na pożarcie (wraz z goniącymi ją Sardaukarami) przez gigantycznego czerwia pustynia. To kolejna zmiana wobec powieści, gdzie doktor Kynes ginie w wybuchu bąbla masy przyprawowej na pustyni. Czerw u Denisa Villeneuve’a symbolizuje bowiem potworne bóstwo poprawności politycznej, które domaga się ofiar. I reżyser rzuca mu tę ofiarę na pożarcie. „Masz, nażryj się”, zdajemy się słyszeć.

Potwierdzenie takiej interpretacji znajdujemy w fabule filmu jakiś czas później. Postać Jamisa, fremeńskiego wojownika, który rzuca wyzwanie Paulowi obsadzona jest również przez czarnoskórego aktora, jako bodajże jedyna wśród Fremenów. Ponownie jest to wbrew powieściowemu pierwowzorowi, gdyż Fremeni byli nacją jednolitą, od wielu pokoleń żyjącą w izolacji na pustyni Arrakis. Można mieć różne wizje: czy są lekko ciemnoskórzy jak ludność naszego Bliskiego Wschodu czy może bledsi nawet od Europejczyków z racji nocnego trybu życia i przebywania w podziemnych siedzibach. Na pewno jednak nie ma u nich miejsca na różnorodność rasową. Czarne postaci jak najbardziej mogą się pojawiać w takiej ekranizacji i np. trudno mieć zastrzeżenia do takiej obsady imperialnego herolda. Ale nie Fremeni. Dlatego Jamis musi umrzeć (zgodnie z powieściową fabułą). Obserwujący walkę Jamisa z Paulem wódz Fremenów, pyta: „czy on się z nim bawi?”. To jest meta-pytanie i odnosi się w rzeczywistości do hollywoodzkich cenzorów i „arbitrów elegantiarum”.

...dodajmy do tego, że Shai Hulud odstępuje od Jessiki i Paula dlatego, że przywołuje go dudnik. Dudnik Jamisa...