Recently, my girlfriend and I watched a Hungarian series. Several times I praised Poles for their ability to present the PRL perfectly and ... I must say that Hungarians do it just as well. Perhaps it's a single case (I say this because I don't know Hungarian cinematography), but this one series turned out very well for them in this respect. Well, I will say more - I do not remember that Poles have ever made a series or a movie on this subject both good and faithful to history. Sure, we've had some good productions, but to be honest, none has gotten my recognition like "A Besúgó".
The action of the series begins in 1983 - socialism reigns in our part of Europe, although there are the first signs of change. Young people talk more and more about democracy and freedom, and they criticize communism more and more boldly. Officials and policemen who are in the service of the state do their best to suppress the growing resistance, but young people are coping with them better and better. The main character is Geri, a student of the University of Economics. The security service recruited him in order to infiltrate students operating in the political underground. Especially one of them - Száva. He is a young, charismatic and intelligent student who initiated the largest opposition in his country. The series perfectly shows how this system works - how it sucks everything good from a human, leaving only the bad qualities in its most abusive form. That is - cruelty, hatred, jealousy, selfishness, the will to harm another person by offering false equality, an ineffective economic and political system and the censorship apparatus. Consequently, even the best human will turn (at least) partially into a pig that harms others or will acquire some negative traits. Capitalism does the same, except in the case of consumerism and selfishness. There is a fundamental difference, however, because capitalism offers the possibility of both positive and negative use of these opportunities - socialism in this version gives only the bad ones.
This series has perfectly captured this aspect of communism and has shown it with a few examples. For example, the main character used his acquaintance with an agent to take revenge on a few people (in this case, he did the right thing, but many did not stop there, which turned them more and more into Homo Sovieticus). I'm too young to remember those times, but I've heard a lot of stories in my family, from my friends, historians, and I've seen quite a lot of movies. It seems to me that the Hungarians captured that climate very well - even if there were some simplifications (eg some things appeared later - such simplifications were for example in "Stranger Things"), they are not very big and serve the scenario. It can be seen in the behavior of people, their mentality, their approach to the rich who were lucky in life (and then their wealth was more noticeable when most people lived poorly), the ways in which the police operated, the aesthetics and choreography of those times were recreated. I think this aspect will be liked by people from my parents' generation who were young then and saw the changes with their own eyes. Speaking of which, the creators also managed to show some aspects of Americans' activity at the end of this period. It looked more or less like in Poland - they recruited capable as well as controllable people. They were to fulfill their orders and prepare the Hungarians for the advent of the new regime, in exchange for enormous support in the elections (i.e. money, PR specialists, money, learning political marketing and even more money).
There was even a Polish accent - they mentioned Adam Michnik once. Well ... I'll say this - yes, the guy got imprisoned for proclaiming his views (for which I respect him), built a media empire, thanks to which he was one of the most important people in my country for several years (for which I respect him moderately - respect for the fact that he withstood so much time and brainwashed Poles, but on the other hand - he had the support of governments and special services, so he had a lot easier), but ... Exactly - when he was young, he was more left-wing than socialists. He blocked people with views that did not suit him, and he was unable to agree with them. He slandered and destroyed people (although he probably did not go as far as Walesa) who had the audacity to tell the truth about him. He was working to the detriment of my country. In his editorial office there were internet trolls, which work in the same way as Russian propaganda. He and his people were destroying the opposition in democratic Poland. I will not mention his brother, because the family is not chosen and it is a blow below the belt (unless Adam would not be disturbed by Stefan Michnik's activities, then he can be painfully reproached for it), but I can say that he did not deserve this money and respect .
As this is a Hungarian series, which is not an international brand, we will not see any famous actor in it (as in the case of Polish series that hit HBO or Netflix - these faces are mostly unknown outside our country). Each of them fulfilled their role and if someone told me that this is an American series, I would not know the difference between it and a good series from HBO, Netflix, Prime etc. Apart from the language, of course. Some, such as Márton Patkós (Száva), Szabolcs Thuróczy (Handler) or Ádám Varga (Máté) played very well. Perhaps I forgot someone, but these 3 particularly caught my attention. The first one perfectly played the role of a young, anti-system rebel. He showed very well how the emotions caused by various matters and difficulties related to the opposition activities are bursting in him. Handler, in turn, was very persuasive as a communist agent. Maybe I'm wrong, but you could see despair and breakdown - on the one hand, he knows that communism is dirty, and he destroys lives of people, but on the other hand, he is not naive and realizes that his rebellion will not do anything - someone is must do. If not him, the system will easily find someone new, and he and his family will feel poverty. Máté, in turn, was an exceptionally nice child of a wealthy family. This is not a common sight when we see a young person who has access to everything thanks to influential or wealthy parents, without acting like a spoiled loser. This is my second favorite character behind Száv.
All in all, when we started this series, I didn't expect me to like it so much. This is a really good show that brings us rightly past times closer to us. Both in its content and form - as you watch a few episodes in a row, you can feel the aftertaste of socialism in your mouth, if you remember it yourself or know the history + the family brought you closer to its experience with the previous system. the fragments that looked as if they had been recorded with old cameras were also very nice. Perhaps some scenes were really taken from the archive, because I'm not sure if it's such a perfect styling or if they just added scenes from the Hungarian archive to the series. Anyway, I'm looking forward to the next season and hope it will be at least as good as the first. I rate it on 8/10.
Niedawno temu wraz ze swoją dziewczyną, obejrzeliśmy węgierski serial. Kilkukrotnie pochwaliłem Polaków za umiejętność świetnego przedstawiania PRL-u i... Muszę stwierdzić, że Węgrzy robią to równie dobrze. Być może to pojedynczy przypadek (mówię tak, bo nie znam Węgierskiej kinematografii), ale ten jeden serial wyszedł im bardzo dobrze pod tym względem. Ba, powiem więcej - nie przypominam sobie, by Polacy kiedykolwiek zrobili zarówno dobry, jak i wierny historii serial lub film o tej tematyce. Jasne, zdarzały się nam dobre produkcje, ale będąc szczerym, jeszcze żaden nie zdobył mojego uznania tak, jak "A Besúgó".
Akcja serialu rozpoczyna się w 1983 - w naszej części Europy panuje socjalizm, choć są pierwsze oznaki zmian. Młodzi coraz głośniej mówią o demokracji i wolności, coraz śmielej krytykują komunizm. Urzędnicy i policjanci będący na usługach państwa, robią co mogą, by zdławić coraz szybciej rozwijający się opór, ale młodzież radzi sobie z nimi coraz lepiej. Głównym bohaterem jest Geri, student Uniwersytetu Ekonomicznego. Służba bezpieczeństwa zwerbowała go, w celu infiltracji studentów działających w politycznym podziemiu. A zwłaszcza jednego z nich - Száva. Jest to młody, charyzmatyczny i inteligentny student, który zainicjował największą opozycję w swoim kraju. Serial świetnie pokazuje jak działa ten system - jak wysysa z człowieka wszystko, co dobre, pozostawiając jedynie te złe cechy i to w jej najbardziej zbydlęcałej formie. Czyli - okrucieństwo, nienawiść, zazdrość, egoizm, chęć szkodzenia drugiemu człowiekowi, oferując fałszywą równość, niewydolny system ekonomiczno-polityczny i aparat cenzury. Co za tym idzie, nawet najlepszy człowiek zmieni się (przynajmniej) częściowo w szkodzącą innym świnię lub nabędzie kilka negatywnych cech. To samo robi kapitalizm, tylko że w przypadku konsumpcjonizmu i egoizmu. Jest jednak zasadnicza różnica, ponieważ kapitalizm daje możliwość zarówno do pozytywnego, jak i negatywnego wykorzystania tych możliwości - socjalizm w tej wersji daje tylko te złe.
Ten serial doskonale uchwycił ten aspekt komunizmu i pokazał go na kilku przykładach. Np. główny bohater wykorzystał znajomość z agentem, by zemścić się na kilku ludziach (w tym przypadku, postąpił słusznie, ale wielu na tym się nie zatrzymało, co coraz bardziej zmieniało ich w Homo Sovieticus). Jestem zbyt młody, by pamiętać tamte czasy, ale słyszałem dużo opowieści w rodzinie, ze strony znajomych, historyków, widziałem też dość dużo filmów. Wydaje mi się, że Węgrzy świetnie oddali tamten klimat - nawet jeżeli były pewne uproszczenia (np. niektóre rzeczy pojawiły się później - takie uproszczenia były chociażby w "Stranger Things"), to nie są one zbyt wielkie i służą scenariuszowi. Widać to po zachowaniach ludzi, ich mentalności, podejściu do tych bogatych, którzy mieli szczęście w życiu (a wtedy ich bogactwo bardziej rzucało się w oczy, gdy większość ludzi żyła dość biednie), sposobach działania policji, odtworzeniu estetyki i choreografii tamtych czasów. Myślę, że ten aspekt zostanie polubiony przez ludzi z pokolenia moich rodziców, którzy byli wtedy młodzi i widzieli zmiany na własne oczy. Skoro o tym mowa, to twórcom udało się również pokazać niektóre aspekty działalności Amerykanów pod koniec tego okresu. Wyglądało to mniej więcej tak, jak w Polsce - rekrutowali zdolnych, jak również możliwych do kontrolowania ludzi. Ci mieli wypełniać ich polecenia oraz przygotować Węgrów na nastanie nowego ustroju,w zamian za gigantyczne poparcie w wyborach (czyli kasa, specjaliści od PR-u, kasa, nauka marketingu politycznego oraz jeszcze więcej pieniędzy).
Był nawet akcent Polski - wspomnieli raz o Adamie Michniku. Cóż... Powiem tak - tak, facet dał się zamknąć do więzienia za głoszenie swoich poglądów (za co go szanuję), zbudował imperium medialne, dzięki któremu był jedną z ważniejszych person w moim kraju przez kilkanaście lat (za co go umiarkowanie szanuję - szacunek za to, że wytrzymał tyle czasu i robił pranie mózgu Polakom, ale z drugiej strony - miał przy tym wsparcie rządów i służb specjalnych, więc miał dużo łatwiej), ale... No właśnie - jak był młody, to był bardziej lewicowy od socjalistów. Blokował ludzi o poglądach, które mu nie pasowały, a nie był w stanie przyznać im racji. Szkalował i niszczył ludzi (choć zapewne nie posuwał się tak daleko jak Wałęsa), którzy mieli czelność mówić o nim prawdę. Działał na szkodę mojego kraju. W jego redakcji działały internetowe trolle, które działają tak samo jak ruska propaganda. On i jego ludzie niszczyli opozycję w demokratycznej Polsce. Nie będę wspominał o jego bracie, bo rodziny się nie wybiera i to cios poniżej pasa (no chyba, że Adamowi by nie przeszkadzała działalność Stefana Michnika, wtedy można mu to wypominać do bólu), mogę natomiast powiedzieć że nie zasłużył na te pieniądze i szacunek.
Jako że jest to serial Węgierski, który nie jest międzynarodową marką, to nie zobaczymy w nim żadnego znanego aktora (tak jak w przypadku polskich seriali, które trafiają na HBO lub Netflix - te twarze są w większości nieznane poza naszym krajem). Każdy z nich spełnił swoją rolę i gdyby ktoś mi powiedział, że to amerykański serial, to nie widziałbym różnicy między nim, a dobrym serialem z HBO, Netflixa, Prime'a etc. Pomijając rzecz jasna język. Niektórzy, jak np. Márton Patkós (Száva), Szabolcs Thuróczy (Handler), czy Ádám Varga (Máté) zagrali bardzo dobrze. Być może zapomniałem o kimś, ale tych 3 szczególnie zwróciło moją uwagę. Pierwszy doskonale wcielił się w rolę młodego, anty-systemowego buntownika. Bardzo dobrze pokazał, jak buzują w nim emocje spowodowane różnymi sprawami i trudnościami związanymi z opozycyjną działalnością. Handler z kolei był bardzo przekonywujący, jako komunistyczny agent. Może się mylę, ale widać było po nim rozpacz i załamanie - z jednej strony wie, że komunizm to świństwo, a on niszczy życiorysy ludziom, ale z drugiej strony nie jest naiwny i zdaje sobie sprawę, że jego bunt nic nie da - ktoś to musi robić. Jak nie on, to system bez problemu znajdzie sobie kogoś nowego, a on wraz ze swoją rodzinę, poczuje biedę. Máté z kolei był wyjątkowo sympatycznym dzieckiem bogatej rodziny. To nie częsty widok, gdy widzimy młodą osobę, która ma dostęp do wszystkiego dzięki wpływowym lub bogatym rodzicom, a jednocześnie nie zachowuje się jak rozpieszczony frajer. Jest to moja druga ulubiona postać zaraz za Száva.
Podsumowując, gdy zaczynaliśmy ten serial, to nie spodziewałem się że tak mi się spodoba. To naprawdę dobre show, które przybliża nam słusznie minione czasy. Zarówno swoją treścią, jak i formą - jak się obejrzy kilka odcinków pod rząd, to można poczuć w ustach posmak socjalizmu, jeżeli sami go pamiętacie lub znacie historię + rodzina przybliżyła Wam swoje doświadczenia z poprzednim ustrojem. bardzo miłe były również fragmenty, które wyglądały tak, jakby je nagrywano starymi kamerami. Być może niektóre sceny naprawdę zostały wzięte z archiwum, bo nie mam pewności, czy to tak doskonała stylizacja, czy po prostu dodali do serialu sceny z Węgierskiego archiwum. Tak czy inaczej, nie mogę się doczekać kolejnego sezonu i mam nadzieję, że będzie co najmniej równie dobry, co pierwszy. Oceniam go na 8/10.