Turniej w Katowickim spodku zbliża się wielkimi krokami a ja z obecnym składem miałem tylko kilka tygodni na przygotowania, z czego trenowaliśmy może raz (max 1,5 raza) na tydzień (tak uśredniając). Jest to podyktowane małą ilością dostępnego czasu przez zawodników, ponieważ większość z nich miała okres przygotowawczy w swoich nominalnych klubach.
Ekipa, którą zebrałem na ten turniej to (oprócz mnie) tylko jedna osoba z mojego podstawowego składu i aż 7 nowych osób (choć prawie ze wszystkimi grywam przy różnych okazjach od ponad 2 lat)
Dlatego jako główny strateg drużyny i osoba najbardziej obyta z futsalem, postanowiłem przygotować pewien zestaw praktycznych wskazówek i założeń, które powinny pomóc nam wyciągnąć maksimum z naszych umiejętności i stworzyć kolektyw z różnych osobowości i stylów gry.
Podstawowe zasady — niezależnie od formacji
To, która z poniższych formacji będzie najlepsza dla naszej drużyny, zależy od wielu czynników:
- przeciwko komu gramy,
- jacy zawodnicy są w danym momencie na boisku
- czasem również od dyspozycji dnia
Warto jednak zapamiętać, że niezależnie od tego, jaką formacją będziemy grać, muszą się za nią kryć 2 bardzo proste zasady:
- Przynajmniej jedna osoba musi atakować — dobry zawodnik ofensywny uwolni presję z obrony.
Należy pamiętać, że gra ze środkiem pola jest równie ważna, jak gra szerokością (skrzydłami; więcej szczegółów na ten temat będzie dalej; „posiadanie dedykowanego napastnika, "pivota") - Ktoś zawsze musi być zaangażowany w obronę — często można zobaczyć zespoły, których defensywa rozpada się jak „domek z kard”, ponieważ drużyna nie ma dedykowanego gracza, który pozostaje z tyłu, utrzymując szczelność w obronie. Dobrze poukładane drużyny wiedzą, że trzeba grać z kimś w tej roli — dlatego też wiele z nich wprowadza "fixo", czyli last mana.
Można pomyśleć, że to oczywiste, jednak często można zobaczyć drużyny, w których nie ma nikogo w ataku lub jeszcze częściej w obronie. Jeśli zagramy przeciwko dobrze poukładanej drużynie i zaniedbamy którąś z tych zasad, nasze szanse na zwycięstwo w danym spotkaniu drastycznie maleje.
Prostota gry kluczem do sukcesu
W piłce halowej na boisku jest tylko czterech zawodników z pola, co oznacza, że istnieje ograniczona liczba sposobów na ustawienie drużyny. Taktyka gry halowej nie powinna być zbyt skomplikowana, ponieważ łatwo jest „przekombinować” (zwłaszcza kiedy ma się niewiele czasu na przygotowania)
Dlatego należy pamiętać, aby nie wpaść w pułapkę zbędnego biegania po całym boisku.
Poniżej przedstawię potencjalne formacje, które po mojej analizie wydają się najlepiej pasować do naszego zespołu.
Najlepszym sposobem na zastosowanie którejkolwiek z tych formacji jest posiadanie jej w głowie jako podstawowego kształtu obrony. Jest to wzór, do którego każdy zawodnik będący na boisku powinien się cofnąć, gdy nie ma piłki.
Kiedy jesteś w ataku, to również daje ramy do kształtowania gry, ale ponieważ zawodnicy będą się obracać i poruszać w przestrzeni, aby stworzyć opcje podania, sprawy są wtedy bardziej płynne, więc nie powinno się mieć obsesji na punkcie sztywnego trzymania się dokładnego kształtu formacji, ponieważ może to stłumić kreatywność gry zawodnika/ów.
Zacznijmy więc od rozważenia następujących formacji.
Diament (1-2-1)
Jest to jedna z najbardziej popularnych formacji, która zapewnia równowagę pomiędzy obroną a atakiem. Wiodącym napastnikiem jest dedykowany napastnik ("pivot"), podczas gdy istnieje również dedykowany gracz do zarządzania tyłem ("fixo" lub "last man"). Dwaj zawodnicy środka pola ("skrzydłowi") mają za zadanie wspierać zarówno obronę, jak i atak, co pozwala drużynie dostosować ustawienie do tego, co jest najbardziej potrzebne w danym momencie.
Plusy:
- te ustawienie powinno dać nam szerokość gry tam, gdzie jej najbardziej potrzebujemy, w środku boiska.
- Może pomóc nam w zapewnieniu dyscypliny i odpowiedzialności. Wyraźnie widać, że jeden zawodnik jest odpowiedzialny za defensywę, a drugi za atak.
- Dwóch pomocników jest w stanie wspierać zarówno atak, jak i obronę, pozwalając jednemu z nich wysunąć się do przodu, aby dołączyć do ataku, a drugi może asekurować tył.
Minusy:
- Zazwyczaj zawodnicy naturalnie wydają się preferować atakowanie niż bronienie — jeśli obaj skrzydłowi skupią się zbytnio na ataku, pozostawi to obronę w mocno niekorzystnej sytuacji. Dlatego Wymaga to od tych zawodników dyscypliny i najlepiej, aby byli z tyłu za piłką, gdy drużyna się broni.
- Dwaj zawodnicy środka pola muszą być sprawni, mobilni i szczególnie zdolni do rozwijania dobrego partnerstwa (np. wiedzieć, kiedy usiąść z tyłu i kryć, jeśli wszyscy inni poszli do przodu).
Piramida (2-1-1)
Piramida jest bardziej defensywnie zbudowana niż formacja diamentu. Gra się jednym wysuniętym napastnikiem i dodaje pomocnika, który będzie musiał wspierać napastnika, jak również być gotowym do wykonywania niektórych obowiązków defensywnych.
Plusy:
- Doskonała, jeśli grasz z silniejszą drużyną i myślisz o grze w półśrodkach (tzn. siedzisz z tyłu i naciskasz na nich tylko na własnej połowie) przed uderzeniem w przeciwnika z szybką kontrą.
- Ma jawnego napastnika, który może skupić się głównie na atakowaniu — często nazywany jest "pivotem"
- Pomocnik da obronie więcej wsparcia
- Jeśli obrońcy są chętni do biegania i mają dobry ruch, wtedy ich biegi z głębi będą trudne do zatrzymania przez przeciwnika
- Posiadanie dwóch obrońców sprawia, że jasne jest, że jeśli jeden idzie do przodu, drugi powinien siedzieć z tyłu (wyjście max do połowy boiska)
Minusy:
- Dwaj obrońcy nie mogą wyłącznie polegać na pomocniku, aby wykonać wszystkie ataki.
- Pomocnik będzie potrzebował doskonałej wytrzymałości, aby wspierać zarówno obronę, jak i atak.
„Y” (1-1-2)
Jest to formacja na „kryzysową” sytuacją na boisku. Nie możemy grać w ten sposób przez cały czas gry, ponieważ utrzymując dwóch zawodników w ataku, skuteczność strzelecka musiałaby być na poziomie minimum 80-90%
Jeśli grasz przeciwko trudnej drużynie, ta formacja może wyrządzić więcej szkody niż pożytku
Plusy:
- Przydatna do gry przeciwko słabszym drużynom lub gdy potrzebne są bramki (prowadząc np. 2-0 gra w ten sposób to proszenie się o kłopoty na własne życzenie!)
- Jeden zawodnik z tyłu jako stały defensor, co powinno oznaczać, że odpowiedzialność za obronę jest wolna od zamieszania.
- Lepsze rozwiązanie, jeśli gra się wysokim pressingiem.
Minusy:
- Wymaga sporej adaptacji do obrony przeciwko dobrej jakości przeciwnika. Prawie zawsze trzeba bronić z co najmniej trzema graczami, więc warto rozważyć przejście do diamentu lub piramidy, gdy drużyna nie jest przy posiadaniu piłki.
- Jeśli napastnicy nie są zaangażowani w powrót do obrony i nie chcą grać pressingiem, to zespół będzie bardzo narażony na straty wielu goli.
Prawdziwy sekret wygrywania meczów
Wybranie jednej z powyższych taktyk (lub opracowanie własnej) jest świetnym początkiem, aby Twoja drużyna była bardziej zorganizowana i bez niej raczej nie uda Ci się samemu wygrać spotkań.
Ale formacja gry jest wymagana tylko do pewnego stopnia. Nie możesz po prostu stać z kolegami z drużyny na boisku w ładnej formie i oczekiwać, że będziesz wygrywać każdy mecz.
To, co określa szanse na sukces lub porażkę z każdym systemem taktycznym, to jak twój cały zespół rozumie podstawowe zasady ataku i obrony; jak dobrze poruszasz się jako zespół, aby stworzyć przestrzeń; i jak wszyscy bronią za piłką jako spójna jednostka, gdy nie jesteś w jej posiadaniu.
Kilka wskazówek na koniec
Systematyczne zmiany zawodników
Futsal to niezwykle szybka gra, a po kilku sprintach w górę i w dół boiska możesz chwilowo opaść z sił (chociażby z niedotlenienia. Na hali jest inne powietrze, do którego trzeba przywyknąć). Niestety w trakcie gry nie ma czasu na odpoczynek – gra będzie kontynuowana, z tobą lub bez ciebie. Optymalny czas na zmianę zawodnika w futsalu to 4 sekundy!
Pamiętaj o regułach gry z bramkarzem!
- Nie ma kopnięć z bramki (tylko wyrzut ręką)
- Rzut wolny pośredni jest przyznawany drużynie przeciwnej, jeżeli bramkarz popełnia jedno z następujących przewinień:
- po uwolnieniu piłki ze swego posiadania otrzymuje ją z powrotem od współpartnera, jeżeli wcześniej nie przekroczyła ona linii środkowej lub nie została zagrana lub dotknięta przez przeciwnika
Broń jako zespół
Futsal jest jak koszykówka: atakujesz i bronisz się jako drużyna. Posiadanie graczy, którzy nie będą się wywiązywać z pracy w obronie, jest receptą na przegrane gry. Nauczysz się tego bardzo szybko; choć zwykle to trudna droga! Obrona jest wspólnym zadaniem i wymaga doskonałej komunikacji, aby zrobić to poprawnie.
Czyste Buty!
Ciepła woda z płynem do naczyń + twarda szczotka do szorowania i jazda z podeszwami ; ) Przyczepność obuwia na hali to jedna z kluczowych rzeczy jaka pozwala Ci na poprawienie swojej gry zarówno w ataku jak i obronie.
Podanie – bieg, podanie - bieg! Non stop!
Podczas pobytu na boisku masz być cały czas aktywny! Non stop! Jeśli stoisz na boisku parę sekund to utrudniasz grę własnej drużynie i ułatwiasz tym samym krycie przeciwnikowi. Jeśli więc złapałeś zadyszkę itp. patrz punkt 1!
Używaj często podeszwy stopy
Miejsce na futsalowym boisku jest ciaśniejsze niż przeciętna sukienka Kim Kardashian. Jeśli więc spodziewasz się, że będziesz mógł zagrać w ekspansywną grę w piłkę, będziesz niestety rozczarowany.
Futsal polega na ścisłej kontroli, a to oznacza, że przez większość czasu używasz podeszwy stopy do manipulowania piłką w ciasnych sytuacjach. Gdy piłka styka się z podeszwą stopy, jest pod Twoją kontrolą i możesz szybko poruszać się nią w prawie dowolnym kierunku, odrywając się od potencjalnego niebezpieczeństwa.
Prowadzenie piłki podbiciem stopy i wypuszczanie jej przed siebie na kilka metrów w większości przypadków będzie niepotrzebną stratą sił i piłki.
Używaj „dużego palca”
W przeciwieństwie do gry na boisku trawiastym tzw. gra z czuba na hali jest bardzo skuteczna i przyjemna zwłaszcza gdy oddajesz strzał z tzw. krótkiej nogi. Dlatego nie bój się korzystać z tej opcji ; )
Nie wszyscy biegną w kierunku piłki
Wiele razy będziesz mieć gracza z piłką, który szuka opcji do gry(głównie podania). Nagle, myśląc, że mu pomagają, reszta zespołu podchodzi do niego, aby zaoferować pomoc.
Intencja zawodników w tej sytuacji jest dobra aczkolwiek, wkrótce zakończy się tym, że wszyscy 4 gracze z pola znajdą się w odległości około 3-5 metrów od siebie. To nie jest dobra sytuacja, ponieważ nie ma szerokości ani głębokości w grze. Kiedy cała czwórka zostanie zapakowana w wąski obszar boiska, jest to prezent dla przeciwnika, który może od razu naciskać i bardzo utrudniać jej rozegranie.
Zamiast tego, gdy nie masz piłki, wykonuj takie biegi, które otwierają przestrzeń, a nie ją zamykają.
Bez głupich fauli
Tu raczej nie muszę nic dodawać ; )
Ponadto pamiętaj aby ufać kolegom z drużyny, wspierać ich swoją postawą podczas gry a nie skupiać się na wytykaniu błędów. Gdy Twój kolega traci piłkę Ty masz być skupiony i go wesprzeć w grze.